De heel ollen Insulaners

Mien Schwägerin vertellt mi een Geschicht, de ik to Papier bringen will:

Vör 70 Jahr daar geev dat noch allerhand old Lü up uns Insel de över völ Dinge Bescheed wussen. Hüt wurr man seggen „Selfmade“ of „Autodidakt.“ Of dat um Krankheiten bi Minsk un Veeh gung, immer kunn man disse ollen Insulaners um Raad fragen. De olle Hebamme, de mi vör 75 Jahren up de Welt hulpen hett, de kunn, wenn Nood an Mann weer, ok uns Doktor vertreden. Mennig Maal wuss se sogaar mehr as he.

Bi een Insulaner docht ik immer, he weer de Juister Wiehnachtsmann, de harr so een fien witten Vullbart. Aver as he maal uns Peer behandel dee, wuss ik Bescheed. Een old Insulaner hett hulpen, wenn uns Koih kalven deen of wenn uns Peer Koliken harrn. Ofwoll wi anslatend över eerst Hülp för uns Veeh Bescheed wussen, holten wi dissen Mann immer weer as uns Biestand.

Na de streng Winter 1939, ik weer noch een Kind, daar harrn völ Lü Fröstbulen an de Foten – wat nu doon? De Doktor harr woll`n Salv verschreven, over nützt harr dat nix. Daar segg een van de Juister Veehdoktors: „Kohschiet in een Pott mit warm Water un daarin de Foten dreemaal an Dag baden. Allerdings moot de Schiet frisch ween!“ Disse Raad gung van Huus to Huus. Daar weern allerhand Minschken unnerwegens na uns Buur in Loog. Aver sovöl Kohschiet as verlangt wurr harr he ok nich. Tomminst nich fangfrisch!

Mennig een harr daar bit to`n Avend seten un waakt bit de Koh weer wat van sick geev. To de Tied harr uns Buur een good Geschäft maken kunnt, aver he weer spendabel un geev de Medizin gratis of. Dat Jahr daarup schull in uns Dörp een Schild upstellt wurden: „ Kohschiet för Fröstbulen to verschenken“

Ji glöövt dat seker nich, aver dat is tatsächlich wahr. Wichtig is, hulpen harr dat of un to tomaal.

Eenig Rezepte ut de olle Tied sünd mi noch in Gedächtnis. De schriev ik nu up:

Rezepturen för völe Krankheiten

(för Minsk und Deerten verdrakelk, al utprobeert van heel ollen Insulaners)

Grön Seep (bekannt as Schmeerseep) to`n Utwaschen un Baden van lüttje Wunnen, ok as Reinigungsmittel för de Schweetfööt to gebruken.
Bi Halspien: een Büdel mit heet Pelltuffels üm Hals (de holen de Hitz lang )
Bi Rüggpien un Ischias een warm Heu- of Sandbüdel anstatt Bestrahlung (köst nich völ)
Bi Rieten in de Kneein een Umschlag mit Kohlbladen van Wittkohl of Wirsing .
Bi Lievpien un Koliken een paar Petersilienwuddels upkoken un de Saft drinken, daarna een Dauerloop rund um de Kaark, dat helpt garanteert.
För de Lung is Seehunnenstraan gesund
Bi Geneverkater 2 Liter Soltwater ut de Nordsee bi nüchtern Magen gifft wedder een klaren Kopp.
Bi Druse of verstoppt Nüstern Kluntjes up gleuhend Brikett un in een iesern Emmer to`n inhaleren
Bi Fröstbulen frisk Kohschiet in warm Water un 3x an Dag daarin baden
Bottermelk bi Sünnenbrand un Quallenstieken to`n Inrieven
Isolierband för lüttje Risswunnen, wenn keen Plaster to Hand is.
Bi Kopppien een mit Farnkruut füllt Küssen un daarup slapen
Pickel un Waarten entweder mit Schalotten inrieven of mörgens fröh daarup pieseln un inrieven. Pieselwater is för all good, ok to`n Gurgeln. Dat wordt fröher bi Diphtherie un Scharlach nomen.

Kohschiet Farnkruut Schalotten

Marieluise Stolper

13.12.2008